Czy istnieją jednoznaczne i uniwersalne wskazówki, które mogą pomóc podjąć decyzję, że to właściwy moment, aby udać się do psychologa? Odpowiedź nie jest prosta, ponieważ mamy różną odporność psychiczną i sposoby radzenia sobie z problemami.
Ważne, by zrozumieć, że wizytę u psychologa należy traktować jak wizytę u lekarza, do którego udajemy się, gdy dolega nam coś fizycznego. W sytuacji, w której odczuwamy ból natury psychicznej, gdy cierpimy wewnętrznie, naturalnym powinna być potrzeba spotkania z psychologiem. Docelowo bowiem psycholog pomaga nam poradzić sobie z pojawiającymi się „objawami” i trudnościami, a tym samym zmniejszyć doświadczane cierpienie.
Wiele osób, pomimo odczuwanych trudności, odkłada taką decyzję na „później”. Dlaczego? W naszym społeczeństwie nie jesteśmy nauczeni rozmowy o emocjach. Dzieci nie otrzymują w szkole stosownego przygotowania psychologicznego i przez to spora część osób wciąż nie stawia zdrowia psychicznego na równi ze zdrowiem fizycznym. W rzeczywistości nie rozumiemy i obawiamy się poznania mechanizmów funkcjonowania naszego umysłu. Jednym z głównych powodów, dla których ludzie unikają terapii, jest także strach przed odczuwaniem swoich prawdziwych uczuć. Wrażliwość nie jest łatwa, a terapia z natury wymaga otwartości, uczciwości i wrażliwości, co jest obce dla wielu osób. Zazwyczaj wówczas słyszymy zaprzeczenia dotyczące korzyści płynących z terapii:
„Co mi to da?”
„W czym mi taka osoba pomoże?”
„To nie ma sensu”
Często też odczuwamy niepokój przed zmianą, przed nieznanym, boimy się bycia osądzanymi, jak to zwykle dzieje się w rozmowach z ludźmi.
Warto spojrzeć na konsultacje psychologiczne z innej perspektywy. Wizyta u psychologa jest przejawem prawdziwej odwagi i dojrzałości, a nie oznaką słabości czy porażki. To sposób na stawianie czoła problemom i podjęcie próby poradzenia sobie z nimi. Rozmowa z psychologiem będzie zatem pierwszym krokiem do dokonania realnych zmian w naszym życiu i sprawienie, że będzie ono bardziej satysfakcjonujące.
Co zatem może świadczyć o potrzebie profesjonalnego wsparcia psychologicznego?
Kryzys
Właściwie większość osób, które decydują się na wizytę u psychologa, doświadcza pewnego rodzaju kryzysu życiowego, czyli sytuacji, w której nasze dotychczasowe zdolności radzenia sobie okazują się niewystarczające. Odczuwamy wtedy bezsilność, mamy poczucie, że „życie nas przerosło”. Właściwie sam kryzys często wiąże się z realną bądź potencjalną utratą czegoś/kogoś dla nas ważnego. Może być to strata bliskiej osoby, ale także utrata relacji, zdrowia, pracy, poczucia własnej wartości czy sensu życia. Kryzys pojawia się nie tylko w nagłej sytuacji, bywa także następstwem długotrwałego i chronicznego stresu obniżającego stopniowo nasze zdolności psychiczne, a tym samym doprowadzającego nas do wyczerpania.
Paradoksalnie jednak kryzys może być szansą na lepsze życie. W trakcie spotkań z psychologiem przeżywamy i uświadamiamy sobie wszystkie trudne odczucia związane z doświadczaną sytuacją, a następnie stopniowo odzyskujemy i budujemy nowe, bardziej adaptacyjne sposoby funkcjonowania.
Zmienność nastrojów
Wszyscy odczuwamy w naszym życiu fazy smutku, złości, niepokoju, żalu. Dopóki nie trwają zbyt długo, a także nie pojawiają się bardzo często, to są całkowicie naturalną składową naszego wachlarzu emocji. Są jednak momenty, gdy wspomniane emocje ograniczają lub całkowicie uniemożliwiają nam codzienne funkcjonowanie i jest to wówczas czas, aby skonsultować się z psychologiem. Takie wahania nastroju mogą być spowodowane wieloma czynnikami, także zdrowotnymi, dlatego nie warto ich bagatelizować i przy okazji wybrać się do lekarza na podstawowe badania krwi.
„Dezaktywacja„
Sygnałem ostrzegawczym powinno być znaczące i utrzymujące się kilka tygodni wycofanie z życia społecznego, niechęć do podejmowania aktywności, które dotąd sprawiały nam przyjemność, a także ogólna apatia. Towarzyszyć może temu większa drażliwość i impulsywność. Jeżeli nasz stan emocjonalny utrudnia nam pracę, generuje ogólne zobojętnienie czy rozdrażnienie, to znak, że należy skonsultować się ze specjalistą.
Problemy ze snem
Masz trudności z zasypianiem, zbyt wczesnym budzeniem się bądź przerywanym snem? Śpisz odpowiednią ilość godzin (7-9h), a i tak wstajesz zmęczony/a? Każdemu z nas zdarza się mieć gorszą noc. Sytuacja zaczyna być problematyczna, gdy zaczyna się powtarzać lub wydłużać, co wpływa równocześnie na Twoją kondycję psychiczną i fizyczną. Czy sama bezsenność może być powodem wizyty u psychologa? Zdecydowanie tak! W rzeczywistości kryć się może pod nią wiele innych napięć.
Stres i niepokój
Niektóre aspekty życia bywają stresujące, a wiele sytuacji – od rozmowy o pracę po problemy w relacjach – może powodować wewnętrzne napięcia. Niepokój związany z przeżywanym stresem pojawia się przy różnych okazjach i nie wymaga interwencji psychologa dopóki motywuje nas do działania, a nie paraliżuje i uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Rolą psychologa będzie wsparcie w przezwyciężaniu doświadczanych stanów znajdując ich przyczynę, a finalnie odpowiednie sposoby reagowania.
Inne problemy
Nie bez powodu punkt ten umieszczam na końcu listy. I nie dlatego, że osoby skarżące się na inne niż wymienione wcześniej problemy, rzadko pojawiają się w gabinecie psychologa, ale z uwagi na fakt, że ich liczba jest naprawdę spora. Jeśli najpierw udaliśmy się do psychiatry, od którego otrzymaliśmy diagnozę i skierowanie na terapię – sprawa jasna. Niektóre problemy natury psychicznej mają jednak różne objawy i nasilenie przez co sami nie jesteśmy pewni co powinniśmy zrobić. Jeśli więc często czujesz, że „coś jest nie tak” bądź Twoi bliscy zauważają niepokojące zmiany u Ciebie, to z całą pewnością jest to odpowiedni moment na konsultację u specjalisty.
W naszym społeczeństwie wciąż pokutuje mit „psycholog jako lekarz wariatów”, co jest bardzo krzywdzące nie tylko dla tych specjalistów. Z jednej strony stygmatyzuje się osoby chorujące na zaburzenia psychiczne, a z drugiej strony zniechęca się do wizyt tych, którzy zastanawiają się, czy skala ich problemu jest wystarczająco duża. Gdy coraz częściej zastanawiasz się, czy udać się do psychologa, to bardzo prawdopodobne, że jest Ci to potrzebne!
Zapamiętajcie:
Każdy ma inne problemy i dla każdego co innego stanowi problem.
Na koniec krótkie podsumowanie:
Rolą psychologa nie jest radzenie, pouczanie, wyśmiewanie. To specjalista, którego nadrzędnym celem jest pomoc w osiąganiu satysfakcjonującego życia, pomoc w usunięciu odczuwanego cierpienia. Wizyta u psychologa do niczego nas nie zobowiązuje, a potencjalne korzyści z niej płynące, są znacznie większe niż lęk przed spotkaniem z psychologiem. Warto dać sobie szansę i spróbować, żeby finalnie indywidualnie przekonać się, czy było warto.
~Monika
